انیس المومنین

اشاره

پیش گفتار مصحح یازده

مقدمه مؤلف 1

مجملی از حالات رسول اللّه (ص) 3

نسب پیامبر 5

احوال پیامبر از ولادت تا بعثت 5

در ولادت علی (ع) 6

احوال پیامبر از بعثت تا هجرت 8

در هجرت رسول اللّه 13

احوال رسول اللّه از هجرت تا رحلت 16

در اشاره به این که حضرت علی نفس رسول اللّه است 28

در ذکر حجه الوداع 29

در بیان غدیر خم 31

در ذکر وفات پیامبر 36

اولاد و ازواج رسول اللّه 38

ذکر فضیلت زیارت پیامبر 38

باب اوّل در احوال امیر المؤمنین علی بن ابی طالب (ع)

41

أنیس المؤمنین، الحموی ،مقدمه،ص:6

بعضی از دلایل امامت امیر المؤمنین 45

برخی از وقایع زمان أبو بکر بن ابی قحافه 54

وقایع زمان عمر بن الخطاب 59

وصیت عمر بن الخطاب به شورا برای نصب جانشین 61

وقایع زمان عثمان بن عفان 63

در ذکر بیعت مردم با علی (ع) 64

در بیان غزای جمل 64

در بیان غزای صفین 65

در بیان غزای نهروان 74

در شهادت امیر المؤمنین علی بن ابی طالب (ع) 77

اولاد و ازواج امیر المؤمنین 81

در فضیلت زیارت امیر المؤمنین 81

در ذکر مدت حیات علی (ع) 83

ذکر کنیه و القاب علی (ع) 83

باب دویم در احوال امام حسن (ع)

84

در شمه ای از فضایل حسن بن علی (ع) 86

در ذکر واقعات زمان حسن (ع) 88

وفات امام حسن (ع) 90

در ذکر اولاد حسن بن علی (ع) 92

در فضیلت زیارت امام حسن 93

باب سیم در احوال امام حسین (ع)

95

بعضی از معجزات حسین بن علی (ع) 96

واقعات زمان امام حسین (ع) 97

أنیس المؤمنین، الحموی ،مقدمه،ص:7

ذکر اولاد امام حسین (ع) 104

ذکر فضیلت امام حسین (ع) 104

باب چهارم در احوال امام زین العابدین (ع)

109

شمه ای از فضایل حضرت علی بن الحسین (ع) 109

ذکر وقایع زمان امام زین العابدین 112

خروج سلیمان بن صرد خزاعی 116

قیام مختار بن ابی عبیده ثقفی 117

قیام صالح بن مسرح و شبیب بن یزید 119

وفات امام زین العابدین (ع) 121

باب پنجم در احوال امام محمد باقر (ع)

123

شمه ای از معجزات امام محمد باقر (ع) 123

بعضی از وقایع زمان محمد بن علی (ع) 126

رد فدک به بنی فاطمه 126

قیام شوذب خارجی 127

وفات امام محمد باقر (ع) 129

باب ششم در احوال امام جعفر صادق (ع)

131

مختصری از فضایل جعفر بن محمّد (ع) 132

واقعات زمان امام جعفر صادق 135

خروج ابو مسلم مروزی 140

نسب و مولد ابو مسلم مروزی 152

در سبب رسیدن ابو مسلم به خدمت محمد بن علی بن عبد اللّه بن عباس 154

أنیس المؤمنین، الحموی ،مقدمه،ص:8

نزاع بین نصر سیار و جدیع بن علی ازدی 157

نامه فرستادن ابو سلمه خلال به امام جعفر صادق 164

کشتن ابو مسلم، ابو سلمه خلال را 169

کشتن ابو مسلم، سلیمان بن کثیر را 170

تصمیم ابو مسلم به بیعت گرفتن از مردم به جهت خود 172

نامه فرستادن ابو مسلم به امام جعفر صادق (ع) 177

کشته شدن ابو مسلم 180

فتوای محقق کرکی در لعن ابو مسلم 188

ذکر خروج سنباد مجوسی 190

ذکر فضیلت زیارت امام زین العابدین و امام محمّد باقر و امام جعفر صادق (ع) 191

باب هفتم در احوال امام موسی کاظم (ع)

193

بعضی از فضایل امام موسی کاظم (ع) 194

بعضی از وقایع زمان امام موسی کاظم (ع) 197

خروج مقنع 198

وفات امام موسی کاظم (ع) 200

فضیلت زیارت امام موسی کاظم (ع) 200

باب هشتم در احوال امام رضا (ع)

203

شمه ای از معجزات و فضایل امام رضا (ع) 203

واقعات زمان امام رضا (ع) 205

وفات امام رضا (ع) 209

در فضیلت زیارت امام رضا (ع) 211

باب نهم در احوال امام محمد تقی (ع)

215

أنیس المؤمنین، الحموی ،مقدمه،ص:9

شمه ای از فضل و کمال محمد بن علی (ع) 215

واقعات زمان امام محمد تقی (ع) 218

قیام بابک خرم دین 218 و 220 و 224

وفات امام محمد تقی (ع) 220

باب دهم در احوال امام علی النقی (ع)

221

بعضی از کرامات امام علی النقی (ع) 221

ذکر وقایع زمان علی بن محمد (ع) 224

قیام احمد بن نصر بن مالک بن هیثم خزاعی 226

وفات امام علی النقی (ع) 228

باب یازدهم در احوال امام حسن عسکری (ع)

229

شمه ای از فضل و کمال امام حسن عسکری (ع) 229

وقایع زمان امام حسن عسکری (ع) 233

وفات امام حسن عسکری (ع) 234

باب دوازدهم در احوال امام زمان (عج)

235

ولادت حضرت صاحب الزمان (ع) 236

در وقایع زمان امام زمان (ع) 238

مختصری از علامات ظهور امام زمان (ع) 239

أنیس المؤمنین، الحموی ،مقدمه،ص:11

اشاره

بسم اللّه الرّحمن الرّحیم کتاب حاضر- انیس المؤمنین- یکی از متون ارزنده فارسی است که از آغاز عهد صفوی به جای مانده است.

این کتاب در شرح احوال و تاریخ زندگی پیامبر اکرم و خاندان او یعنی فاطمه زهرا و ائمه دوازده گانه شیعه- علیهم السّلام- است که در ضمن آن مطالب تاریخی مهم هم عصر ایشان نیز مطرح گردیده، از جمله صفحات بسیاری از کتاب به بیان قیام ابو مسلم خراسانی اختصاص یافته است.

از آنجا که این کتاب تاکنون در کمتر فهرستی معرفی شده بود و شرح احوال مؤلف نیز- تا آنجائی که من اطلاع یافته ام- در کتابی مسطور نگشته «1»، کتاب و مؤلف در زاویه خمول و گمنامی باقی مانده اند.

مؤلف کتاب محمّد بن اسحاق بن محمد حموی «2» ملقب به

______________________________

(1) البته ذکر نام او و یکی از آثارش در بعضی از مآخذ آمده که یاد خواهد شد.

(2) الذّریعه شیخ آقا بزرگ (ج 3 ص 194) معجم المؤلفین کحاله (ج 9 ص 42) اعیان الشیعه عاملی (ج 43 ص 287) فوائد الرضویه قمی نیمه دوم (ص 393) فهرست نسخه های خطی دانشگاه تهران از دانش پژوه (ج 11 ص 2152) و فهرست نسخه های

أنیس المؤمنین، الحموی ،مقدمه،ص:12

«فاضل الدین» از دانشمندان روزگار شاه طهماسب اول صفوی (سلطنت از 930 تا 984) بوده و کتاب انیس المؤمنین را در سال 938 هجری تألیف می نموده است «3». کتاب دیگرش منهج الفاضلین را در سال 937 نگاشته است «4». منهج النجاه را نیز پیش از انیس المؤمنین تألیف نموده. و این